Մարկ Թուլիուս icիցերոն (Ք.ա. 106 թ.) Իր բանավոր տաղանդի շնորհիվ նա փայլուն կարիերա արեց (նա եկել էր սովորական ընտանիքից) ՝ մտնելով Սենատ և դառնալով հյուպատոս: Նա հանրապետական համակարգը պահպանելու ամենավառ աջակիցներից էր, որի համար վճարեց իր կյանքը:
Icիցերոնը թողեց հսկայական գրական ժառանգություն, որի զգալի մասը գոյատևեց մինչև մեր օրերը: Արդեն հին ժամանակներում նրա գործերը ստանդարտ համբավ էին ստացել ոճի առումով, և այժմ դրանք տեղեկատվության ամենակարևոր աղբյուրն են մ.թ.ա. 1-ին դարում Հռոմի կյանքի բոլոր ասպեկտների վերաբերյալ: ե.
Icիցերոնի բազմաթիվ նամակները հիմք են դարձել եվրոպական էպիստոլյար մշակույթի համար. նրա ելույթները, հատկապես «Կատալինարները», ժանրի ամենանշանավոր օրինակներից են: «Icիցերոնի» փիլիսոփայական տրակտատները լատինախոս ընթերցողների համար նախատեսված հին հունական փիլիսոփայության եզակի ընդգրկուն ցուցադրություն են, և այս առումով դրանք կարևոր դեր են խաղացել հին հռոմեական մշակույթի պատմության մեջ:
Icիցերոնի կենսագրության մեջ կան շատ հետաքրքիր փաստեր, որոնց մասին մենք կխոսենք այս հոդվածում:
Այսպիսով, ձեր առջև կա Մարկ Թուլիուս icիցերոյի կարճ կենսագրությունը:
Icիցերոնի կենսագրությունը
Icիցերոնը ծնվել է Ք.ա. 106 թվականի հունվարի 3-ին: հին հռոմեական Արփին քաղաքում: Նա մեծացավ և դաստիարակվեց ձիավոր Մարկ Թուլիուս icիցերոնի և նրա կնոջ ՝ Հելվիայի ընտանիքում, ովքեր լավ ծագում ունեին:
Երբ icիցերոնը մոտ 15 տարեկան էր, նա իր ընտանիքի հետ տեղափոխվեց Հռոմ, որտեղ նրանք կարող էին լավ կրթություն ստանալ: Երազելով դառնալ դատական հռետոր, նա մեծ հետաքրքրությամբ ուսումնասիրում էր հունական պոեզիան և գրականությունը, ինչպես նաև հռետորություն էր ուսումնասիրում ականավոր հռետորների մոտ:
Հետագայում Մարկը ուսումնասիրեց հռոմեական իրավունքը, հիանալի տիրապետեց հունական լեզվին և ծանոթացավ փիլիսոփայական տարբեր հասկացությունների: Հարկ է նշել, որ նա սիրահարված էր դիալեկտիկային `վիճաբանության արվեստին:
Որոշ ժամանակ icիցերոնը ծառայում էր Լյուսիուս Կոռնելիուս Սուլլայի բանակում: Սակայն հետագայում նա վերադառնում է տարբեր գիտությունների ուսումնասիրությանը ՝ հատուկ հետաքրքրություն չունենալով ռազմական գործերի մեջ:
Գրականություն և փիլիսոփայություն
Առաջին հերթին, Մարկ Թուլիուս icիցերոն իրեն դրսեւորեց որպես առաջին կարգի հռետոր, որի շնորհիվ նա մեծ հարգանք վաստակեց իր հայրենակիցների կողմից: Այդ պատճառով նա հրատարակեց բազմաթիվ գործեր, այս կամ այն կերպ, կապված պերճախոսության հետ:
Իր գրություններում icիցերոնը տալիս էր գործնական խորհուրդներ այն մասին, թե ինչպես պետք է ելույթ ունենալ հանդիսատեսի առջև և հմտորեն արտահայտել իր սեփական մտքերը: Նման թեմաներ բացահայտվել են այնպիսի գործերում, ինչպիսիք են «Հռետորը», «Խոսքի կառուցման մասին», «Նյութը գտնելու մասին» և այլ գործեր:
Icիցերոնը ներմուծեց հռետորաբանության զարգացմանն ուղղված բազմաթիվ նոր գաղափարներ: Ըստ նրա `լավ հռետորը պետք է կարողանա ոչ միայն գեղեցիկ խոսել հասարակության առջև, այլև ունենա գիտելիքների մեծ պաշար, ուսումնասիրելով պատմությունը, փիլիսոփայությունն ու իրավագիտությունը:
Բանախոսի համար նույնպես կարևոր է պահպանել տակտի զգացողությունը և շփվել լսարանի հետ: Այս դեպքում շատ կարևոր է հետևողականությունը, որը հանդիսանում է հռետորության հիմնական բաղադրիչներից մեկը: Այն դեպքում, երբ հռետորաբանն օգտագործում է նոր կամ քիչ հայտնի հասկացություններ, նա պետք է օգտագործի դրանք այնպես, որ դրանք պարզ լինեն նույնիսկ հասարակ մարդկանց համար: Փոխաբերություններ օգտագործելը ոչ մի վատ բան չունի, բայց դրանք պետք է լինեն բնական:
Հռետորի համար մեկ այլ կարևոր գործոն ՝ icիցերոնը կոչեց բառերն ու արտահայտությունները ճիշտ և հստակ արտասանելու կարողությունը: Քաղաքական գործիչների կամ դատավորների առջև ելույթները պետք է կառուցված լինեն: Օրինակ ՝ կատակներ օգտագործելը կարող է չօգնել փոխանցել ձեր հաղորդագրությունը, բայց որոշ հանգամանքներում ձեր խոսքն ավելի բնական կդարձնի:
Հռետորագետը պետք է «զգա» հանդիսատեսին ՝ լիովին օգտագործելով իր տաղանդն ու կուտակված գիտելիքները: Icիցերոնը խորհուրդ տվեց չսկսել խոսել հուզական վերելքի մասին: Ընդհակառակը, զգացմունքները լավագույնս մնում են ներկայացման վերջում: Այս կերպ Դուք կարող եք հասնել լավագույն արդյունքի:
Մարկ Թուլիուս icիցերոնը խորհուրդ տվեց բոլորին կարդալ հնարավորինս շատ գործեր: Դրան շնորհիվ մարդը ստանում է ոչ միայն գիտելիքներ, այլև բարձրացնում է բառի տիրապետման մակարդակը:
Հետաքրքիր փաստ է այն, որ icիցերոնը պատմությունը կոչեց ոչ թե գիտություն, այլ մի տեսակ հռետորաբանություն: Նրա կարծիքով, անցյալի իրադարձությունների վերլուծությունն այդքան էլ կարեւոր չէ: Պատմական իրադարձությունների ավանդական ցուցակագրությունը չի առաջացնում ընթերցողի հետաքրքրությունը, քանի որ նրա համար շատ ավելի զվարճալի է իմանալ այն պատճառների մասին, որոնք դրդել են մարդկանց որոշակի գործողությունների:
Քաղաքական հայացքներ
Icիցերոնի կենսագրողները նշում են նրա նշանակալի ներդրումը պետության և իրավունքի տեսության մեջ: Նա պնդում էր, որ յուրաքանչյուր պաշտոնյա անպայման պետք է փիլիսոփայություն ուսումնասիրի:
Հանրության առջեւ ելույթ ունենալը Սիցերոնի համար սովորություն դարձավ արդեն 25 տարեկան հասակում: Նրա առաջին ելույթը նվիրված էր բռնապետ Սուլլային: Չնայած դատաստանի վտանգին ՝ Հռոմեական կառավարությունը չի հետապնդում խոսնակին:
Markամանակի ընթացքում Մարկ Թուլիուս icիցերոնը հաստատվեց Աթենքում, որտեղ մեծ եռանդով ուսումնասիրեց տարբեր գիտություններ: Միայն Սուլլայի մահից հետո նա վերադարձավ Հռոմ: Այստեղ շատերը սկսում են նրան որպես փաստաբան հրավիրել դատական գործընթացներում:
Հունական մտքերը գտնվում էին icիցերոնի քաղաքական հայացքների գլխում: Միեւնույն ժամանակ, նրա համար շատ ավելի ընդունելի էր հռոմեական օրենքը: «Պետության մասին» աշխատության մեջ փիլիսոփան պնդում էր, որ պետությունը պատկանում է ժողովրդին:
Տղամարդու խոսքով ՝ Հռոմեական հանրապետությանը պետք էր մի կառավարիչ, որը կարող էր խաղաղ ճանապարհով լուծել ժողովրդի մեջ առաջացած հակասությունները: Նա բացասաբար է արձագանքել Օկտավիանոս Օգոստոսի կողմից ներդրված իշխանության ձևին: Փիլիսոփան հանրապետական համակարգի ջատագով էր, որի գաղափարները հակառակ էին իշխաններին:
Ի դեպ, Հռոմեական հանրապետությունում արքայազնները նկատի ունեին սենատորներ, որոնք ցուցակում էին առաջինը Սենատի ցուցակում և առաջին քվեարկողներին: Օկտավիանոսից սկսած ՝ «Սենատի իշխանները» տիտղոսը նշանակում էր միակ իշխանության կրողը ՝ կայսրը:
Գերադաս դասի առաջնորդի գաղափարը դեռ բուռն քննարկումներ է առաջացնում քաղաքագետների շրջանում: Իր կենսագրության երկար տարիներ manyիցերոնը փնտրում էր իդեալական օրենքներ, որոնք ուղղված էին պետության պահպանմանը: Նա կարծում էր, որ երկրի զարգացումը տեղի է ունենում երկու ճանապարհով. Մեռնում կամ զարգանում է:
Պետության ծաղկման համար անհրաժեշտ է իդեալական իրավական դաշտ: «Օրենքների մասին» աշխատության մեջ icիցերոնը մանրամասն ներկայացրեց բնական իրավունքի տեսությունը:
Եվ մարդիկ, և աստվածները հավասար են օրենքի առջև: Մարկ Թուլիուսը իրավագիտությունը համարեց դժվար գիտություն, որին նույնիսկ դատական հռետորաբանները չէին կարող տիրապետել: Որպեսզի օրենքները սկսեն նմանվել արվեստին, դրանց հեղինակները պետք է օգտագործեն քաղաքացիական իրավունքի փիլիսոփայությունն ու տեսությունները:
Icիցերոն ասաց, որ աշխարհում արդարություն չկա, և որ մահից հետո յուրաքանչյուր մարդ պատասխանատու է իր արարքների համար: Հետաքրքիր փաստ է այն, որ բանախոսը խորհուրդ չտվեց ճշգրիտ հավատարիմ մնալ օրենքին, քանի որ դա անխուսափելիորեն հանգեցնում է անարդարության:
Նման տեսակետները դրդեցին icիցերոնին պահանջել արդար վերաբերմունք ստրուկների նկատմամբ, որոնք ոչնչով չեն տարբերվում վարձու աշխատողներից: Կեսարի մահից հետո նա ներկայացրեց «Բարեկամության մասին» երկխոսությունը և «Պատասխանատվության մասին» աշխատությունը:
Այս աշխատանքներում փիլիսոփան կիսվեց Հռոմում հանրապետական համակարգի անկման վերաբերյալ իր մտքերով: Icիցերոնի շատ արտահայտություններ վերլուծվում էին գնանշումների մեջ:
Անձնական կյանքի
Icիցերոնը երկու անգամ ամուսնացավ: Նրա առաջին կինը Թերենս անունով մի աղջիկ էր: Այս միության մեջ զույգն ուներ մի աղջիկ Տուլիա և մի տղա Մարկ: Մոտ 30 տարի միասին ապրելով ՝ ամուսինները որոշեցին հեռանալ:
Դրանից հետո բանախոսը նորից ամուսնացավ երիտասարդ Պուբլիուսի հետ: Աղջիկն այնքան էր սիրահարված icիցերոնին, որ նույնիսկ նախանձում էր նրան իր խորթ դստեր համար: Սակայն այս ամուսնությունը շուտով խզվեց:
Մահ
Հուլիոս Կեսարի սպանությունից հետո փիլիսոփան հայտնվեց զորակոչային ցուցակներում ՝ Մարկ Անտոնիի դեմ կանոնավոր հարձակումների համար: Արդյունքում նա ճանաչվեց որպես ժողովրդի թշնամի, իսկ նրա ամբողջ ունեցվածքը բռնագրավվեց:
Բացի այդ, հայտարարվեց պարգեւատրում սպանության կամ governmentիցերոնի կառավարությանը հանձնելու համար: Հռետորը փորձեց փախչել, բայց ժամանակ չհասցրեց: Մարկ Թուլիուս icիցերոնը սպանվեց 43 դեկտեմբերի 13-ին ՝ 63 տարեկան հասակում:
Մարդասպանները հասան մտածողի հետ Ֆորմիայի իր կալվածքից ոչ հեռու: Տեսնելով, որ մարդիկ հետապնդում են իրեն, տղամարդը հրամայում է ստրուկներին դնել պալանգինը գետնին, որի ներսում նա էր: Դրանից հետո icիցերոնը գլուխը հանեց վարագույրի տակից և իր վիզը պատրաստեց հետապնդողների թուրին:
Հետաքրքիր է, որ փիլիսոփայի կտրված գլուխն ու ձեռքերը տարան Անտոնի, իսկ հետո տեղադրեցին ֆորումի ամբիոնին:
Icիցերոնի լուսանկարը